top of page
spoor_oost_panorama_c_sigrid_spinnox.jpg

ACHTERGROND INFO

.

​

Stand van zaken site Spoor Oost

 

1. De site Spoor Oost is een tijdelijke invulling in afwachting van een breder herbestemmingsdebat.

 

Onder de noemer Nieuw Oost vinden we op www.antwerpen.be heden volgende informatie over de projecten Spoor Oost, Spoorpark Oost en Ringstad:

 

Spoor Oost (10,8ha) ligt in het oosten van de stad, aan het Ringspoor rond de stad en naast deNoordersingel. Het is een voormalige containerterminal die jarenlang werd ingezet voor de overslag vangoederen tussen spoor- en wegverkeer.

 

De site is in maart 2016 geopend als nieuwe publieke ruimte, een plek voor evenementen enevenementenparking. Een multifunctionele inrichting met ruimte voor de Sinksenfoor, met maximaal 2300 parkeerplaatsen voor bezoekers van het Sportpaleis en Lotto Arena en met enkele groenzones voor hetdichtbevolkte Borgerhout. Het resterende spoorwegemplacement (+/- 15 ha) is momenteel nog in gebruikals rangeerstation met treinwasstraat en technische unit.

 

Het is een tussentijdse inrichting in een sterk veranderende omgeving met nog veel onzekerheden zoals detiming van de overkapping van de Ring, de ontwikkeling van een multimodale knoop aan Schijnpoort op denoordelijke kop van Spoor Oost en de mogelijkheden om de spoorbundel te verdichten om zo ruimte vrij tekrijgen aan de zijde van de binnenstad. De uitkomsten daarvan bepalen sterk de toekomstmogelijkhedenvan de site Spoor Oost binnen een nog groter stadsproject Nieuw Oost.

 

Het tijdelijk gebruik zet de site alvast op de kaart en houdt nog alle pistes open voor een herbestemming.Op termijn voorziet het bestuursakkoord van de stad Antwerpen en de visie Ringstad een ontwikkeling vande site als een groene KMO-zone en een inkrimping van de spoorwegbundel waardoor aan de zijde van Borgerhout en Antwerpen Noord ruimte vrij komt voor een Spoorpark in aansluiting op Park SpoorNoord in het noorden en het project van de centers in het zuiden. Met andere woorden het toekomstproject Nieuw Oost beoogt een groen wijkpark aan de ene kant en een groen KMO-park aan deandere kant van het spoor.

 

De ontwerpplannen voor Nieuw Oost en de projecten in de omgeving van Spoor Oost – zoals Ringpark Het Schijn, Kap Terlo met Buurtspoorweglei als nerf in de wijk, Spoorpark Oost aan de binnenzijde van het Ringspoor, de multimodale knoop aan Schijnpoort – worden wel met de dag concreter.

 

2 Structureel groen tekort in Borgerhout intra-muros.

 

Zoals bekend kampt Borgerhout-intra-muros met een structureel tekort aan groen zowel op buurt (400m)als op wijkniveau (800m).

 

In het Groenplan Stad Antwerpen (2017) lezen we daarover:

‘In Borgerhout intramuros ligt het groenaandeel per inwoner beduidend lager dan de norm van 16m²/inw, namelijk slechts 3,3 en 4,5 m²/inw. Rekening houdend met de bevolkingsdichtheid is hier circa100 ha extra groene ruimte nodig om de norm te kunnen halen. Spoor Oost is de enige site in dezeomgeving die op termijn potenties heeft om een deel van dit tekort in te vullen. Het gebied zelf is circa25 ha groot en daarmee net te klein om autonoom als stadsdeelgroen te functioneren (norm > 30 ha).Indien het echter in verbinding kan gebracht worden met de Schijnvallei (+ 8 ha) en de ruimte-innamevan de Ring kan geminimaliseerd worden (+ 11 ha), kan Spoor Oost, al dan niet geheel of gedeeltelijk,wel als volwaardig stadsdeelgroen en onderdeel van de stedelijke groenstructuur ingezet worden’.

 

Het Groenplan gaat nog verder en ziet in Spoor Oost een potentie om de wateroverlast in Oud-Borgerhout– die door de klimaatwijziging zal toenemen – op te lossen. We citeren opnieuw het Groenplan:

‘In het verleden gebeurde de afwatering van Borgerhout-Oost via de Potvliet of Vuylbeek, die echter metde jaren ingebuisd en onder de grond zelfs onderbroken werd. Het reliëf van de wijk volgt echter nogsteeds de natuurlijke afstroming van de Potvliet richting Spoor Oost. Het vroegere afwateringprincipezou in een hedendaagse versie kunnen gerecupereerd worden door een nieuwe open afwatering in deKortrijkstraat te voorzien. Dit kan deels in openbaar domein en deels in binnengebieden. Een doorbraakdoor het opgehoogde Spoor Oost zorgt voor een nieuwe vallei die Borgerhout in contact brengt met deSchijnvallei. In de nieuwe vallei kunnen waterbuffers voorzien worden om de toekomstigeneerslagpieken op te vangen. Het open systeem vormt een duurzame oplossing. De vallei kan minimaaleen bescheiden doorsteek (20m) of ideaal een royale robuuste groene verbinding (40m) zijn’.

 

3 Werken aan een gefaseerd toekomstplan voor Spoor Oost met perspectief 2030.

​

Sinds 2017 (en nog tot 2027) heeft vzw Oostnatie een concessie verkregen van VESPA voor de uitbating vande tot buurtontmoetingsplek omgebouwde achtergelaten treinwagons. Vanuit deze uitvalsbasis (Bar Oosten Droomhut) organiseert Oostnatie op Spoor Oost samen met partnerorganisaties (onder meer Chams -Marokkaanse vrouwen, Samen op Straat - Saamo, jongerenplatform J100, Moving Ground, StudioKuurjeus, Fanfare ’t Akkoord ..) kleinschalige activiteiten met en voor de buurt.

 

Na vijf jaar werking organiseerde Oostnatie in maart 2023 een digitale bevraging. De grote meerderheid van de 1.135 deelnemers aan de bevraging vinden de site momenteel ‘te veel verhard en met te weinig groen’ (86%) maar wel ‘een boeiende locatie met veel potentieel’ (82%). De helft (50%) vindt het er nu onaantrekkelijk en slechts bij mooi weer een bezoek waard (45%). Kortom de buurt wil ‘Liever een park,dan een parking!’ op Spoor Oost. Voor meer informatie zie www.oostnatie.org

 

Op basis van de voorstellen en ideeën uit de bevraging heeft Oostnatie vzw een Toekomstplan Spoor Oost uitgewerkt voor een gefaseerde en gedeeltelijke ontharding en vergroening van Spoor Oost tussen de‘fastlane’ (NW fietspad) en het Ringspoor. Om op die manier een nieuwe, betere balans te zoeken tussen de claims van Sinksenfoor en Sportpaleis enerzijds en de groene zones voor de buurt anderzijds, zonder een hypotheek te leggen op latere gewenste ontwikkelingen. Voorgestelde deelprojecten zijn onder meer (1) de aanleg van een lineaire wadi, (2) het inrichten van een deel van de niet-overdekte Schelde hangar als polyvalente ruimte, (3) het creëren van een stuk ruige speelnatuur.

 

Op initiatief van de Vlaamse Administratie Natuur en Bos (ANB) startte in november 2024 het project voor proeftuinen voor Natuurweefselplanning (NWP), een beleidsdomein overschrijdend beheer- en ontwikkelingskader voor stedelijke natuur op maat van de buurt. Spoor Oost werd geselecteerd als éénvan de proeftuinen. Oostnatie vzw krijgt het mandaat om een coalitie van betrokken actoren uit te bouwenen om samen een planning op te zetten voor meer stedelijke natuur op Spoor Oost.

 

Tot slot ijvert Oostnatie vzw ervoor dat het nieuwe stadsbestuur aan Vespa en de stedelijke administratie de opdracht geeft om de herbestemming van Spoor Oost tegen 2030 uit te tekenen in overleg met de buurt.

 

Met andere woorden er liggen heel wat hefbomen en puzzelstukken klaar om in de komende legislatuur 2025-2030 werk te maken van de invulling van de toekomstige bestemming voor Spoor Oost.

 

(december 2024)

© 2022 door Oostnatie vzw - Van Geertstraat 50, 2140 Borgerhout

bottom of page